آنژیوگرافی مغز برای بیمارانی که دچار گرفتگی عروق مغزی هستند تجویز می‌شود. آنژیوگرافی مغزی مزایای فراوانی دارد

آنژیوگرافی عروق مغزی چیست؟

آنژیوگرافی عروق مغزی یک روش تشخیصی کمی تهاجمی است که تصاویر دقیق از رگ های مغز تهیه می‌کند. میزان دقت این عکس‌ها تا حدی است که می‌توان شریان‌ها و وریدهای بسیار کوچک و جریان خون درون مغز را مشاهده کرد.

کاتتر آنژیوگرافی مغز، مزایایی نسبت به روش‌های غیر تهاجمی مانند ام آر آی و سی تی اسکن دارد. پیشرفت‌های موجود در تصویربرداری با روش‌های سی تی اسکن و ام آر آی اطلاعات کافی به پزشک می‌دهند و در اکثر موارد نیاز به کاتتر آنژیوگرافی مغز نیست. اما در برخی موارد خاص، سوالاتی بدون پاسخ می‌ماند و پزشک برای یافتن پاسخ این سوالات آنژیوگرافی مغز را تجویز می‌کند.

آنژیوگرافی مغزی یک فرآیند مداخله‌ای برای تشخیص و درمان آسیب های درون جمجمه است. درواقع آنژیوگرافی مغز یک آزمایش تشخیصی است که با استفاده از اشعه ایکس انجام می‌شود.

از طریق آنژیوگرافی مغز، تصویری از مغز تهیه می‌شود و متخصص مغز و اعصاب با استفاده از این تصویر می‌تواند انسدادها و ناهنجاری‌های موجود در رگ‌های سر و گردن را مشاهده کند. وجود انسداد یا ناهنجاری باعث سکته یا خونریزی در مغز می‌شود.

برای انجام آنژیوگرافی مغز، پزشک ماده کنتراست در خون تزریق می‌کند. ماده کنتراست کمک می‌کند که تصویر رادیوگرافی واضحی از رگ‌های خونی گرفته شود تا متخصص اعصاب بتواند وجود هرگونه انسداد یا ناهنجاری را تشخیص دهد.

مزایای آنژیوگرافی مغزی

مزایای آنژیوگرافی مغز شامل موارد زیر است:

• با انجام آنژیوگرافی مغز، می‌توان همزمان مشکل را تشخیص داده و درمان کرد. مثلا، هنگام انجام آنژیوگرافی، می‌توان گرفتگی شریان را با استفاده از آنژیوپلاستی یا قرار دادن استنت درمان کرد.
• در برخی موارد، با انجام آنژیوگرافی دیگر نیاز به جراحی نیست.
• دقت آنژیوگرافی بیشتر از سونوگرافی داپلر عروق کاروتید است.
• آنژیوگرافی، تصاویر دقیقی از رگ‌های خونی تهیه می‌کند.
• پس از انجام آنژیوگرافی، اشعه‌ها در بدن بیمار نمی‌مانند.

کاربرد آنژیوگرافی چیست؟

تمام افرادی که دچار انسداد شریان‌های مغز هستند به آنژیوگرافی نیاز ندارند زیرا آنژیوگرافی روشی تهاجمی و خطرناک است. آنژیوگرافی فقط در مواقعی نیاز است که پزشک پس از انجام آزمایش‌های دیگر، به اطلاعات بیشتری نیاز داشته باشد.

همچنین می‌توان از آنژیو مغز برای کمک به درمان گرفتگی شریان‌های مغز و گردن استفاده کرد. آنژیوگرافی مغز به تشخیص بیماری‌های زیر کمک می‌کند:

• آنوریسم
• آترواسکلروزیس
• ناهنجاری شریانی وریدی
• واسکولیت، یا التهاب رگ‌های خونی
• تومور مغز
• خونریزی مغزی و لخته شدن خون
• پارگی پوشش داخلی جدار شریان‌ها

همچنین سیتی آنژیو مغز به پزشک کمک می‌کند تا علت ایجاد برخی از علائم خاص را پیدا کند. این علائم عبارتند از:

• سکته مغزی
• سردرد شدید
• از دست دادن حافظه
• لکنت زبان
• گیجی
• دوبینی و تاری دید
• بی حسی و ضعف عضلانی
• عدم تعادل

آمادگی قبل از آنژیوگرافی مغزی چگونه است؟

در مورد نحوه آمادگی قبل از آنژیوگرافی با پزشک مشورت کنید. بیماران شب قبل از انجام آنژیوگرافی، نباید از نیمه شب به بعد چیزی بخورند. قبل از انجام آنژیوگرافی، پزشک از بیمار می‌خواهد مصرف داروهایی که احتمال خونریزی را افزایش می‌دهند را متوقف کنند. این داروها عبارتند از:

• رقیق کننده‌های خون
• آسپرین
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی

مراحل آنژیوگرافی مغز

قبل از انجام آنژیوگرافی از مغز توجه به نکات زیر ضروری است:

1. اگر بیمار فردی است که به نوزاد شیر می‌دهد، باید شیر او قبل از آنژیوگرافی تخلیه شود و حداقل تا ۲۴ ساعت بعد نباید به نوزاد شیر بدهد تا ماده کنتراست از بدن بیمار خارج شود.
2. اگر بیمار به دارو یا شرایط خاصی حساسیت دارد، به پزشک اطلاع دهید. برخی از بیماران به ماده کنتراست حساسیت دارند.
3. اگر بیمار هرگونه حساسیتی، از جمله حساسیت به داروی بیهوشی یا ماده کنتراستی که برای سی تی اسکن استفاده می‌شود، دارد، حتما موضوع را با پزشک در میان بگذارید. پزشک قبل از انجام آنژیوگرافی، برای بیمار داروی ضد حساسیت تجویز می‌کند. برخی از بیماری‌ها و شرایط خاص باعث افزایش خطر ایجاد عوارض در حین انجام آنژیوگرافی می‌شوند.
4. اگر بیمار به دیابت یا بیماری کلیه مبتلا باشد، ماده کانتراست باعث آسیب موقت به کلیه‌های او می‌شود.
5. اگر بیمار باردار است، یا احتمال می‌دهد باردار باشد، باید با پزشک در مورد خطر قرارگیری در معرض اشعه‌ در حین آنژیوگرافی مشورت کند.

مراحل انجام آنژیوگرافی شامل چیست؟

تیم پزشکان برای انجام آنژیوگرافی شامل یک رادیولوژیست، یک جراح یا متخصص اعصاب که در رادیولوژی مداخله‌ای تخصص داشته باشد، و یک تکنسین رادیولوژی است.

به اکثر افراد قبل از انجام آنژیوگرافی، داروی آرام بخش داده می‌شود. در برخی از افراد، مخصوصا کودکان، داروی بیهوشی عمومی تزریق می‌شود زیرا بیمار باید آرام و بی‌حرکت باشد تا آزمایش به درستی انجام شود. داروی آرام بخش کمک می‌کند بیمار آرامش داشته و حتی احساس خواب آلودگی کند.

در حین آنژیوگرافی، سر بیمار به وسیله نوار چسب مخصوص، تسمه یا یک هد هولدر (بالشتکی که جایی برای ثابت نگه داشتن سر دارد) ثابت نگه داشته می‌شود. آرامش بیمار در حین کار از اهمیت بسیاری برخوردار است.

مراحل آنژیوگرافی عروق مغزی

مراحل آنژیوگرافی مغز عبارت است از:

1. برای شروع کار، پزشک قسمتی از کشاله ران بیمار را استریل می‌کند.
2. پزشک یک کاتتر (لوله بلند و انعطاف پذیر) را وارد کشاله ران کرده و آن را از طریق رگ‌های خونی به شریان کاروتید می‌فرستد. شریان کاروتید، شریانی در گردن است که خون را به مغز می‌فرستد.
3. یک ماده رنگی کانتراست به کاتتر تزریق شده و در شریان جریان پیدا می‌کند و به رگ‌های مغز بیمار می‌رسد. با جریان یافتن ماده کانتراست در بدن، ممکن است بیمار احساس گرما کند. این احساس کاملا طبیعی است و پس از چند ثانیه برطرف می‌شود.
4. سپس پزشک چند عکس رادیوگرافی از گردن و سر بیمار می‌گیرد. در حین گرفتن عکس از بیمار خواسته می‌شود که آرام باشد و چند ثانیه نفس خود را حبس کند.
5. سپس پزشک کاتتر را خارج کرده و روی محل ورود کاتتر را پانسمان می‌کند.
6. آنژیوگرافی بین یک تا سه ساعت طول می‌کشد.

مراقبت بعد از آنژیوگرافی مغز

بیماران پس از انجام آزمایش، کمی حساسیت و کبودی در محل تزریق خواهند داشت. پس از انجام آنژیوگرافی مغز، بیمار قبل از مرخص شدن از بیمارستان، به اتاق ریکاوری رفته و مدت ۲ تا شش ساعت در آنجا می‌ماند. در خانه، حداقل به مدت یک هفته بیمار نباید اشیای سنگین بلند کند و خود را خسته کند.

نتیجه آنژیوگرافی عروق مغزی

هنگامی که نتایج آماده شد، یک رادیولوژیست یا متخصص اعصاب، نتایج را بررسی می‌کند. پزشک نتیجه را به بیمار گفته و در مورد آزمایش‌ها و درمان‌های بعدی با او صحبت می‌کند. اگر ماده کانتراست از رگ‌های خونی بیرون آمده باشد، نشان دهنده خونریزی در آن قسمت است. تنگی شریان‌ها باعث ایجاد موارد زیر می‌شوند:

• رسوب کلسترول
• گرفتگی رگهای مغز
• ناهنجاری‌های ارثی

رگهای خونی غیرطبیعی در اثر موارد زیر ایجاد می‌شوند:

• تومورهای مغزی
• خونریزی در جمجمه
• بزرگ شدن یا بیرون زدگی رگ‌های خونی مغز (آنوریسم)
• اتصال غیر طبیعی بین شریان‌ها و ورید‌های مغز (ناهنجاری شریانی وریدی)

نتایج غیرطبیعی نیز ممکن است در اثر موارد زیر ایجاد شده باشند:

• سرطانی که در قسمتی از بدن شروع شده و به مغز رسیده است (تومور مغزی متاستاتیک)
• عفونت سیفلیس مغز (سیفلیس عصبی)

خطرات آنژیوگرافی مغز

در آنژیوگرافی مغز، احتمال خطر بسیار کم است اما اگر خطری پیش آید، بسیار جدی خواهد بود. اگر بیمار هر کدام از علائم زیر را داشت، سریع با پزشک تماس بگیرید:

• علائم سکته مغزی، از جمله لکنت زبان، ضعف و بی‌حسی، دوبینی و تاری دید (اگر کاتتر باعث رقیق شدن پلاکت‌های داخل رگ شود.)
• قرمزی و تورم در محل ورود کاتتر
• تورم یا سردی دست و پا
• سرگیجه
• آسیب به رگ‌های خونی، از جمله پارگی یا سوراخ شدن شریان
• ایجاد لخته خون در اطراف محل ورود کاتتر

در مورد تمام خطرات آنژیوگرافی مغز با پزشک مشورت کنید.

هزینه آنژوگرافی مغز

هزینه آنژیوگرافی با توجه به نوع آنژیوگرام، محل انجام آنژیوگرافی و کارهای درمانی یا تشخیصی دیگری که برای بیمار انجام می‌‌شود، متفاوت است.